Realizacja obowiązku państwa w zakresie monitoringu
Zgodnie z Konwencją ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami (dalej również: Konwencja) Państwa-Strony, a zatem i Polska jest zobowiązana do zapewnienia warunków (w tym także organizacyjnych i finansowych) do aktywnego i efektywnego udziału reprezentatywnych organizacji osób z niepełnosprawnościami w monitorowaniu procesu tworzenia i stosowania przepisów prawa regulujące obowiązki związane ze stosowaniem zasad dostępności.
Realizacja powyższych działań monitoringowych oraz wzmocnienie w tym zakresie reprezentatywnych organizacji osób z niepełnosprawnościami stanowi, zgodnie z Komentarzem Generalnym nr 7 Komitetu ONZ ds. Osób z Niepełnosprawnościami oraz Rekomendacjami ONZ dla Polski z 24 września 2018 roku, realizację zobowiązań Polski w zakresie Konwencji.
Polski Związek Głuchych (dalej również: PZG), będący jedynym polskim członkiem Europejskiej Unii Głuchych (European Union of Deaf) oraz Światowej Unii Głuchych (World Union of Deaf) stanowi jedyną reprezentatywną organizację w Polsce w zakresie osób Głuchych oraz słabosłyszących.
Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych (dalej również: PFON), będący zaś jedynym polskim reprezentantem w ramach Europejskiego Forum Niepełnosprawności (European Disability Forum), a jednocześnie poprzez swoją strukturę członkowską, stanowi główną organizację reprezentatywną osób z niepełnosprawnościami, o charakterze cross-disability, a zatem reprezentującą osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności.
PZG mające ponad 70 lat, a PFON ponad 15 lat doświadczenia w procesie efektywnego monitoringu prawa są bardzo silnie i w sposób wyjątkowy umocowane w środowisku organizacji osób z niepełnosprawnościami, co umożliwi dotarcie do bardzo szerokiej i różnorodnej grupy organizacji osób z niepełnosprawnościami. Szczególną wagę Partnerzy przywiązują do efektywnego wsparcia w zakresie monitorowania prawa przez organizacje osób z niepełnosprawnościami (zgodnie z art. 4 ust.3 oraz art. 33 Konwencji, jak również Komentarzem Generalnym nr 7 Komitetu ONZ ds. Osób z Niepełnosprawnościami, czyli zarządzanych w większości przez same osoby z niepełnosprawnościami i/lub osoby najbliższe ww. osób) oraz takich które skupiają się na wsparciu osób z mniej dostrzeganymi potrzebami w zakresie dostępności np. korzystających z AAC (alternatywnych i augmentatywnych sposobów komunikacji), mających autyzm czy wieloraką niepełnosprawność (np. niepełnosprawność intelektualną i trudności manualne).
Cel monitoringu
Głównym celem monitoringu jest podniesienie jakości i poprawa skuteczności
w zakresie tworzenia i stosowania przepisów prawa mającego pośredni lub bezpośredni wpływ na stosowanie zasad dostępności w polskim porządku prawnym, w oparciu o najlepsze metodologie międzynarodowe (m.in. European Deaf Union, European Disability Forum i ich krajowych organizacji członkowskich m.in. Irlandzkiej Federacji Niepełnosprawności, Łotewskiej Rady Organizacji Osób z Niepełnosprawnościami oraz Litewskiego Forum Niepełnosprawności).
Ponadto dodatkowym celem jest wzmocnienie potencjału instytucjonalnego
oraz eksperckiego organizacji pozarządowych działających na rzecz osób z niepełnosprawnościami, w tym w szczególności organizacji osób z niepełnosprawnościami, do prowadzenia monitoringu w zakresie tworzenia i stosowania przepisów prawa mającego pośredni lub bezpośredni wpływ na stosowanie zasad dostępności w polskim porządku prawnym, zgodnie z art. 9 Konwencji i Komentarzem Generalnym nr 1 Komitetu ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami.
Monitoring oraz działania i narzędzia projektowe
Monitoring będzie ściśle powiązany z innymi działaniami projektowymi. Pierwszym z nich będą szkolenia dla organizacji uczestniczących w projekcie. Szkolenia będą obejmowały trzy aspekty:
- proces legislacyjny, w tym konsultacje społeczne;
- zapewnianie równości szans i dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami;
- metodologia wraz z narzędziami monitoringu w zakresie tworzenia i stosowania przepisów prawa regulującego obowiązki związane ze stosowaniem zasad dostępności.
Monitoring będzie pozwalał na wykorzystania oraz praktyczne doskonalenie wiedzy nabytej przez przedstawicieli organizacji uczestniczących w projekcie podczas szkoleń
Elementem projektu będzie także doradztwo dla organizacji pozarządowych w nim uczestniczących. Będzie się ono odbywało zarówno jako element w ramach monitoringu wspierający działania organizacji, jak również, zgodnie z regulaminem projektu, będzie zapewniona możliwość zwracania się przez organizacje biorące w nim udział o doradztwo wspierające ich aktywność w aktualnie toczonych konsultacjach społecznych w zakresie regulacji prawnych odnoszących się do kwestii dostępności.
Wzmocnienie procesu konsultacji społecznych dla zwiększenia partycypacji społecznej obywateli z ograniczeniami mobilności i percepcji w procesie stanowienia prawa zostanie zrealizowane poprzez funkcjonowanie portalu internetowego www.monitoringdostepnosci.pl
Organizacje uczestniczące w projekcie otrzymają do dyspozycji zaawansowane narzędzia informatyczne umożliwiające automatyzację i efektywność procesu monitorowania tworzenia i stosowania przepisów prawa. Zostaną stworzone i zaprogramowane analityczne roboty internetowe (m.in. web crawler).
Doświadczenia z monitoringu będą wykorzystane przy tworzeniu poradnika przeznaczonego dla organizacji, grup oraz osób chcących monitorowanie tworzenie oraz stosowanie prawa w zakresie dostępności. Poradnik będzie stanowił kompendium wiedzy w tym zakresie.
Metodologia monitoringu
Procedura monitoringu zawiera trzy etapy
- Analiza tworzenia i stosowania prawa
- Wypracowanie rekomendacji
- Wdrażanie rekomendacji
Działania w ramach każdego z tych etapów będą wspierane poprzez szereg narzędzi projektowych opisanych m.in. w części MONITORING A INNE DZIAŁANIA PROJEKTOWE.
W ramach wdrażania monitoringu każda organizacja pozarządowa biorąca udział
w projekcie będzie miała mentora/doradcę, którego zadaniem będzie wsparcie organizacji
w implementacji procedury.
W ramach każdego z etapów działania zostały podzielone na następujące obszary:
- Badanie/wspieranie zapewnienia zgodności obowiązujących i projektowanych aktów prawnych z zasadami dostępności
- Badanie/wspieranie zapewnienia zgodności praktyki stosowania przepisów prawa z zasadami dostępności: